Bağlanma stillerine dair kişilerin kendilerini anlattıkları öz rapor örnekleri ve analizleri
Barry, boşanmış, 46
“İlişki mi, duymak bile istemiyorum, hala boşanmanın yaralarını sarıyorum. Evli olduğum zamanın acısını çıkarmak istiyorum, adınlar tarafından istendiğimi hissetmeliyim. Yaklaşık bir yıldır Catlain adında bir adınla çıkıyorum , mutluyum. Ciddi bir ilişkimiz olmasını isterdi biliyorum ama benim yeniden bir kadına güvenmem , bağlanmam ve sevmem için çok uzun zamana ihtiyacım var. Fakat en azından ne istemediğimi ve ne konuda uzlaşamayacağımız biliyorum. Örneğin maddi açıdan kendine yetmeli , eski eşimle uğraşıyorum, iki kişiye bakamam. Ayrıca aşmaya hiç niyetli olmadığım başka bazı çizgilerim de var.”
Bağlanma stili , kaçıngan : Barry’nin henüz bir boşanma atlattığını ve dikkatli olmakta haklı olduğunu söyleyebilirsiniz. Durum öyle de olabilir, ama aksini gösteren kanıt olmadıkça o kaçıngan biri. Aşık olduktan sonra bile uzlaşmayacağını , bağımsızlığına değer verdiğinin ve güvensiz olduğunu söylüyor. Kendisini nikah masasına oturtmak isteyen kadınlar tarafından suistimal edilmekten ve maddi açıdan yaralanmaktan korkuyor. Bağlanma sorularını hatırlayın; yakınlık ve samimiyet anlayışını netleştirme. Beğenilmenin hoşuna gittiğinden söz ediyor ama duygusal yakınlık ve destekten söz etmiyor.
Nella, bekar, 24
“Mark la 1,5 yıldır birlikteyiz, mutluyuz. Ama yanlış anlaşılmasın, işler ilk günden beri mükemmel değildi. Başta Mark la ilgili beni rahatsız eden şeyler vardı. Örneğin Mark tanıştığımızda cinsel tecrübesi olmayan biriydi ve ona bu konuda rehberlik etmem gerekti. Bu konu düzeldi. Ayrıca ben ondan daha çılgınım, Mark daha ciddi, aklı başında biri ve başta benim için fazla ciddi olduğunu düşünmüştüm. Fakat daha iyi bir seçim yapamazmışım, sıcak ve güvenilir. Bu özellikler paha biçilemez, onu seviyorum.”
Bağlanma stili , güvenli : Nella’nın güvenli olduğuna dair en net ve belirleyici ipucu, ilişkinin bahsettiği sorunlu konusunda Mark a rehberlik etmesi. Bu , ilişkiye dair meselelerde açık ve verimli bir iletişim kurulmasının güzel bir örneği. Bir sorunla karşılaşıyor, bunu çözmek istiyor ve bunu yapacak kadar güvenli hissediyor. Kaçıngan değil, çünkü bir yetersiz görünüm yüzünden suçlama yaratmak yerine konuyu ilişkiye zarar vermeyecek şekilde ele almaya çalışmış. Partnerini yüzünden suçlamıyor , bunu onu küçümsemekte yada uzaklaştırmakta kullanmıyor. Ayrıca çift olmaya dair esnek görüşleri olduğu görülüyor. Mark onun ideal erkek tanımına uymadığı halde zihinsel geçiş yapabilmiş ve kararından memnun olduğunu belirtiyor. Bu noktada , kaçıngan olsaydı yine uzlaşmada bulunabilir ama kendisini aldatılmış hissetmeye yakın olurdu. Son olarak duyularını Mark’a açıklık ve doğallıkla ifade ediyor.
Janet, bekar, 23
” Nihayet harika biriyle tanıştım. Tim ve ben sadece iki kere çıktık ve şimdiden aşık olduğumu hissediyorum. Kendime uygun birini bulmak çok zor, sadece belli bir erkek tipinden hoşlanıyorum ve karşımdakinin de beni ekici bulma ihtimali bu duruma ne kadar olabilir ki ? Artık Tim i bulduğuma göre her şeyi doğru yaptığımdan emin olmak istiyorum. Daha fazla hata yapmayı kaldıramam, tek bir yanlış hamleyle ilişki tehlikeye girebilir. Hızı onun ayarlamasını istiyorum çünkü çok istekli görünmek istemiyorum. Belki de bir mesaj atsam fena olmaz, hem öylesine ve doğalmış gibi görünür.”
Bağlanma Stili , kaygılı : Janet tipik bir kaygılı. Yakınlık arıyor , tek başınayken esik hissediyor ve kafası sürekli ilişkiyle meşgul. Bağlanma stili ne olursa olsun herkes ilk birkaç randevuda heyecanlı olur, birlikte olduğu kişiyi sık düşünür. Fakat Janet bunu sanki biraz hızlıca bir adım öteye götürüyor. İlişkilerin nadir ve narin şeyle olduğunu düşünüyor, kendisi tarafından yapılan uygunsuz bir hareketin onu mahvedebileceğini düşünüyor. Bu yüzden her hareketin üzerinden defalarca geçerek sonsuz hesaplar yapıyor. İlişkinin yoğunluk ve temposuna Tim in karar vermesini tercih ediyor. Güvensiz olduğu için Tim le doğrudan iletişime geçmek yerine kendini ortaya koymadan toplu e posta göndermek gibi bahanelerle Tim ile iletişimde kalmaya çalışıyor.
Paul, bekar, 37
“Amanda yla olan ilişkimi kısa süre önce bitirdim. Büyük hayal kırıklığı yaşasam da hayatımı onunla geçiremezdim, biliyorum. Birkaç aydır çıkıyorduk ve başta hayallerimin kadınını bulduğuma emindim. Fakat onunla ilgili bir şeyler beni rahatsız etmeye başladı. Öncelikle estetik operasyon geçirdiğinden eminim ve bu beni ondan soğuttu. Ayrıca kendinden emin değil ve unu da itici buluyorum. Bir ez birinden soğuduğumda bir dakika bile duramam. Aramaya devam etmeliyim, doru kadının bir yerde beni belediğini biliyorum.”
Bağlanma Stili , Kaçıngan : Bu biraz kafa karıştırıcı olabilir. Paul hayallerinin adını arıyor, o zaman güvenli yada kaygılı olması gerek değil mi ? Değil. İdeal “gerçek aşk” tarifi bir olumsuzluğa işaret olarak görülmeli. Farklı bağlanma stillerine sahip insanlar hala yalnız olmalarının nedenlerini farklı şekillerde açıklar. Kaygılı insanlar kendilerinde bir sorun olduğunu düşünür, güvenlilerin daha gerçekçi bir bakış açısı vardır ve kaçınganlar genelde Paul gibi konuşur. Bekar olmalarını henüz doğru kadını bulmamış olma gibi dış nedenlere bağlarlar. Bir sürü kadınla çıkmış olmasına rağmen o kadınla henüz karşılaşmamışsa alt metinleri okumamız gerekir. Paul ün Amanda yla ilişkisini anlatışında da ip uçları var. Onunla ilgili başta heyecan duyuyor , sonra onu soğutan ufak şeyler fark etmeye başlıyor. Yakınlık arttığında partnerini küçümsemek , kaçıngan bağlanma stiline sahip insanların tipik bir özelliğidir, duygusal mesafe yaratmakta kullanılır.
Kaygılı Bağlanma – Hep Tetikte
Kaygılı bağlanan insanların bağlanma sistemlerinin ne kadar hassas olduğunu gösteren bir çalışma Chris Fraley’in İllionis Üniversitesi laboratuvarında gerçekleştirildi. “Değişim Filmi” tekniği adı verilen bir teknik kullanıldı. Bu , önce belli bir duygusal ifadenin yüzde göründüğü ve kendiliğinden aşamalı olarak nötr ifadeye dönüştüğü , bilgisayarda yapılmış bir filmdi. Katılımcılardan gerçek duygunu bozulduğuna inandıkları karede filmi durdurmaları istendi. Kaygılı bağlanan insanların, duygu ifadesinin değiştiği anı diğer bağlanma stillerine sahip olanlardan daha önce fark etme eğilimde oldukları görüldü. Bu bulgulara göre , kaygılı bağlanan insanlar başkalarının duygusal ifadelerindeki değişime karşı daha tetikteler, dahası diğerlerinin verdikleri ip uçlarına daha hassaslar ve doğru okuyorlar. Ancak bu bir uyarı da içeriyor. Yargıya varma konusunda fazla aceleci olma ve yanlış yorumlama eğilimi gösterebiliyorlar. Deney kaygılı katılımcıların biraz daha fazla beklemeleri ve bir yargıya varmadan daha fazla bilgi edinmelerini sağlayacak şeklinde tasarlandığında diğer katılımcılardan daha avantajlı duruma geçtiler. Kaygılı bağlanan kişi için önemli bir ders: tepki vermeden ve bir sonuca varmadan önce biraz daha beklemek.
Kaygılı bağlanma stiline sahip insanlar fazla detay fark ederler, bağlanma sistemi böylece harekete geçtikten sonra düşünceleri tek ama için çalışır; parteriyle yakınlığı yeniden kurmak. Bu düşüncelere harekete geçirme stratejileri denir.
Harekete Geçirme Stratejileri- kaygılı bağlanma
-Partnerle Yakınlık aramaya iten duygu-düşünceler:
Sürekli partneri düşünmek, başka şeylere odaklanmakta zorlanmak
Sadece iyi nitelikleri hatırlamak
İdealize etmek , kendi yetenek ve becerilerinizi küçümseyerek onunkileri abartmak
Sadece partnerle iletişimde olunduğunda kaybolan kaygı hissi
-Aşk için tek şans olduğuna inanmak :
“Çok az insanla uyumluyumdur , onun gibisini bir daha bulma şansım ne ki
Yeni biriyle tanışmak yıllar sürer”
-Mutsuz olsanız dahi bırakmamanız gerektiğine inanmak:
“Beni bırakırsa başkası için iyi bir partnere dönüşecek
Değişebilir
Her çiftin sorunları olur”
Tepkisel Davranış Örnekleri
Bağlantıyı yeniden kurmak için yapılan aşırı girişimler :Defalarca aramak, mesaj atmak, iş yeri- evin çevresinde dolaşmak
Çekilmek: Elindeki kitap, gazeteye gömülmüş halde partnere aranızı dönmek , görmezden gelmek
Çetele Tutmak: Aramanıza ne kadar sürede döndüğünü hesaplamak ve o aradığında aynısını yapmak
Düşmanca Davranmak : Konuşurken gözlerini devirmek, başka yöne bakmak, konuşma devam ederken odadan çıkmak
Terk Etme Tehdidi : Geçinemiyoruz, birbirimize uygun olmadığımızı biliyordum, sensiz olsam daha iyi, sizi terk etmekten vaz geçirmeye alışmasını umarak yapılan tehditler
Manipulasyonlar: Meşgul-umursamaz davranmak, aramaları reddetmek , planınız yokken var demek
Kıskandırmak
Tepkisel davranış partnerinizle bağlantınızı yeniden kurmak ve ilgisini çekmek için yaptığınız her şey olabilir. Bir çok şekilde ortaya çıkabilir.
Bu davranış ve stratejiler, partnerinizle ayrıldıktan uzun zaman sonra bile devam edebilir. Kalp ağrısının bir parçası da bu; biyolojik ve duygusal sistemimiz, geri kazanmak üzere kuruluyken artık ulaşılabilir olmayan birine özlem duymak. Mantığınız o kişiyle birlikte olmamanız gerektiğini bilse de bağlanma sisteminiz aynı fikirde olmayabilir. Bağlanma sürecinin kendine ait bir gidişatı ve zaman akışı vardır.
burada , Kaygılı bağlanma stili olan insanların , bağlanma sistemlerinin kronik olarak harekete geçtiği durumlara düşmeye nasıl meyilli olduklarını gösteren bir çalışmadan söz edelim.
Omri Gillath, Silvia Bunge, Carter Wendelken, Philip Shaver, Mario Mikulincer in birlikte yaptıkları çalışmada MRG teknolojisi kullanılarak 20 kadından çeşitli ilişki senaryoları düşünmeleri ve düşünmeyi bırakmaları istendi. İlginçtir ki olumsuz senaryolar (çatışma, ayrılma, partner vefatı ) düşünen kaygılı bağlanma stiline sahip kadınların beyninin duyguyla ilgili bölümleri diğer bağlanma stiline sahip kadınlarınkinden daha büyük ölçüde harekete geçti. Dahası orbitofrontal korteks gibi duygusal regülasyonla ilişkili bölgeler diğer bağlanma stilindeki kadınlara kıyasla daha az aktifti. Başka bir değişle, kaygılı bağlanma stiline sahip insanların beyni kayıp düşüncesine daha güçlü tepkiler verir ve aynı zamanda olumsuz duyguları düzenlemekte kullanılan bölgeler daha az aktiftir. Kaygılı bağlanma stiline sahipseniz, bağlanma sisteminizin harekete geçtiğinde , onu “kapamak” için daha fazla zorlanırsınız.
Kaygılı bağlanma stiline sahip insanlar için bağlanma sistemini anlamak hayati önem taşıyor. Bağlanma modellerinizi yeniden şekillendirmeyi – temel olarak bağlanma açısından ilişkilerinizi , inançlarınızı ve tavırlarınızı yeniden gözden geçirmenizi gerektirir. Daha güvenli ilişki becerileri için kendinizi yeniden yapılandırma araçlarını sunar.
Bağlanma, Aşkı Bulmanın ve korumanın Bilimsel Yolları, Amir Levine & Rachel Heller